Heeft u per ongeluk malware binnengehaald, bijvoorbeeld bij het downloaden, dan is het zaak om snel te handelen. Want voor u het weet verliest u toegang tot uw bestanden of gaan hackers met uw wachtwoorden aan de haal… Met dit stappenplan gaat u malware veilig en effectief te lijf.
1. Herken een besmetting
Een trage pc, een plotselinge explosie van pop-ups? Deze verschijnselen linkt u misschien niet direct aan malware. Toch kan een virus, Trojaans paard of andere malware wel degelijk de boosdoener zijn. Zo wordt uw pc er een stuk trager van als op de achtergrond een cryptolocker bezig is uw bestanden te versleutelen. Of als hackers uw pc gebruiken om spam mee te versturen.
2. Zet uw computer uit
Vermoed u dat er iets niet pluis is, zet uw pc dan meteen uit. De kans is namelijk groot dat uw virusscanner niet meer betrouwbaar is; antivirussoftware uitschakelen is voor de meeste malware prioriteit nummer 1.
3. Gebruik een externe virusscanner
Download op een andere computer een geüpdatete virusscanner. Zet deze op een onoverschrijfbaar medium zodat eventuele malware het programma niet kan aantasten. Voer vanaf de cd-rom of (read only) usb-schijf een virusscan uit.
Niets gevonden? Probeer het voor de zekerheid een paar dagen later opnieuw. Soms duurt het even voordat een nieuw virus herkend wordt. Wordt uw harddisk na enkele dagen nog steeds ‘clean’ bevonden, dan is er hoogstwaarschijnlijk niks aan de hand. Is er wel malware aangetroffen? Ga dan door met stap 4.
4. Zet uw bestanden over
Om uw geïnfecteerde besturingssysteem te omzeilen, start u uw pc op met een externe opstartschijf, bij voorkeur Linux. Zet uw bestanden op een externe schijf en haal ze voor de zekerheid nog even door een virusscanner; uitvoerbare bestanden en Word-documenten met macro’s kunnen door de malware geïnfecteerd zijn.
5. Herinstalleer uw computer
Veel particulieren en kleine bedrijven maken de fout om, zodra er malware gedetecteerd is, alleen die malware te verwijderen. U weet echter niet wat die malware intussen heeft aangericht. Is er eenmaal een achterdeurtje opengezet, dan kunnen hackers ongestoord hun gang blijven gaan. Dat vertraagt niet alleen uw computer; als u te maken heeft met ransomware kunt u alsnog de toegang tot uw gegevens verliezen. Onze belangrijkste tip is dan ook: haal uw computer, én alle computers die er via het netwerk mee verbonden zijn, helemaal leeg en installeer ze opnieuw. Daarna kunt u uw bestanden veilig terugzetten.
Let op: een herinstallatie is niet hetzelfde als een herstelpunt herstellen. U moet de harddrive volledig opnieuw formatteren en het besturingssysteem ‘from scratch’ installeren. Inderdaad, het is even een klus. Maar, zo zien wij in de praktijk: doet u het niet en blijft u aanmodderen, dan bent in binnen de kortste keren nog veel verder van huis..!